AKRAN ZORBALIĞI NEDİR?
AKRAN ZORBALIĞI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
AKRAN ZORBALIĞI
Zorbalık son dönemlerde ülkemizde ve dünyada oldukça önem arz eden, çocuklarımız ve gençlerimizin ruh sağlığına karşı tehdit oluşturan ve onlar için olumsuz yaşantılara yol açan bir sorun haline gelmiştir. Bu sorunla baş edebilmek adına zorbalığı yakından tanıyalım ve ebeveynlerin çocuklarını korumak için alabilecekleri önlemlerden bahsedelim.
Zorbalık Nedir?
Bir birey ya da grup tarafından, kendisini koruyamayacak durumda olan kişiye karşı yapılan, fiziksel veya psikolojik sonuçları olan ve sürekliliğin olduğu bir şiddet türüdür. Bir eyleme zorbalık diyebilmemiz için; taraflar arasında güç eşitsizliğinin olması, kasıtlı yapılması ve belli bir süredir devam ediyor olması gerekmektedir.
Zorbalık Türleri Nelerdir?
Zorbalık türleri başlıca fiziksel, sözel, duygusal ve siber olmak üzere zorbaca davranışlar dört grupta ele alınabilir.
Fiziksel zorbalık; vurmak, itmek, tükürmek, tekme atmak, saçını çekmek, çelme takmak gibi fiziksel zarara yönelik davranışları kapsar.
Sözel zorbalık; küfürlü konuşmak, lakap takmak, hakaret etmek, laf atmak gibi sözel saldırı davranışlarını kapsar.
Duygusal zorbalık; dedikodu yapmak, arkadaş grubundan dışlamak, yok saymak, ayrımcılık yapmak gibi sosyal ilişkilere zarar vermeyi hedefleyen davranışlardan oluşur.
Siber zorbalık; cep telefonu, bilgisayar gibi dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen hedef seçilen kişileri korkutmaya, kızdırmaya, utandırmaya yönelik bilgi, fotoğraf, video paylaşımına yönelik davranışları içerir.
Okullarda Akran Zorbalığı
Önceki başlıklarda zorbalık ve türlerini ele almıştık. Okulda görülen akran zorbalığını ise bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz olan öğrencileri bilerek ve isteyerek sürekli bir biçimde fiziksel olarak, sözel olarak, dedikodu ve söylenti çıkarıp yayarak, para ya da diğer eşyalarını zorla alarak, tehdit ederek, arkadaş grubundan dışlayıp yalnızlığa terk ederek ya da sosyal platformlarda bilgi-fotoğraf-video paylaşarak rahatsız etmesi ile sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu saldırganlık türü olarak tanımlayabiliriz.
Akran Zorbalığı Yapan ve Zorbalığa Uğrayan Çocukların Özellikleri Nelerdir?
Akran zorbalığı yapan kişilere zorba denmektedir. Zorbalar, özellikle fiziksel ya da psikolojik bakımdan dezavantajlı gördüğü akranlarına kasıtlı ve sürekli olarak rahatsızlık veren, başkaları üzerinde bu yolla güç ve etki sahibi olma yaklaşımını benimsemiş kişilerdir.
Zorba Kişilerin Özellikleri
Ø Etraflarında devamlı güçlü görünmeye çalışırlar.
Ø Saldırgan davranışlarda bulunurlar.
Ø Kasıtlı zarar verirler.
Ø Benlik saygı düzeyleri yüksektir.
Ø Kaygı seviyeleri düşüktür.
Ø Sıcak bir aile ortamı yoktur.
Ø Çocuklar problem çözümünde fiziksel cezalandırmaların uygulandığı ailelerde yetişebilmektedir.
Zorbalığa uğrayan kişilere ise kurban denmektedir. Kurban, belirli bir kişi ya da grubun zarar verme kastı taşıyan söz ve eylemlerine sürekli olarak maruz kalan bireydir.
Kurban Kişilerin Özellikleri
Ø Kaygı seviyeleri yüksektir.
Ø Korku içinde yaşarlar.
Ø Benlik saygı düzeyi yeterince gelişmemiştir.
Ø Utangaçlardır.
Ø Kendilerini savunmakta zorlanırlar.
Ø Aileleri fazlaca koruyucudurlar.
Akran Zorbalığına Karşı Ailelere Öneriler
Ø Ebeveynlerin çocuklarındaki ruhsal ve davranışsal değişimleri yakından izleyerek fark etmeleri önemlidir.
Ø Çocukların bedensel ve zihinsel aktivitelerini disiplin altına alma konusunda ders dışı zamanlarda güzel sanatlar, mümkünse sevdiği bir spor dalına yönlendirme, takım oyunlarına teşvik edilmeleri sağlanabilir.
Ø Ailelerin çocuklarının arkadaşları ile olan ilişkilerini gözlemlemeleri ve bunaltıcı olmadan aralıklı kontrol etmeleri yararlı olur.
Ø Çocuğun güçlü yanları ve problem çözme becerilerinin geliştirilmesine odaklanılabilir.
Ø Çocukların kendilerini güvende hissedebilecekleri bir ev ortamı kurulup, çocukla kaliteli vakit geçirilebilir.
Ø Okulun güvenli bir yer olduğu ve bütün problemlerini öğretmenleri ya da okul psikolojik danışmanı ile paylaşabileceği belirtilebilir.
Ø Çocuğunuzun zorbalık yaptığından ya da zorbalığa maruz kaldığından şüphelendiğiniz an okul ile iletişime geçebilirsiniz.
Sonuç olarak akran zorbalığı okullarda karşılaşılabilecek en büyük problemlerden biridir. Akran zorbalığı ile mücadele etme noktasında veli, idare, öğretmen, okul psikolojik danışmanı iş birliği önemlidir. Zorbalık konusunda erken dönemde profesyonel yardım almak çocuğunuz için kalıcı ruhsal sonuçlar doğurma riskini azaltacaktır.
Meryem Melek KORAŞ
Okul Psikolojik Danışman
Kaynaklar:
https://www.cocuknorolojiuzmani.com/okullarda-akran-zorbaligi/
https://ogretmenagi.medium.com/okul-d%C3%B6neminde-akran-zorbal%C4%B1%C4%9F%C4%B1-cc4716c09d05
https://www.cogepder.org.tr/post/akran-zorbal%C4%B1%C4%9F%C4%B1
https://www.zorbaligiengelle.org/zorbalik-ve-turleri/
https://www.zorbaligiengelle.org/zorba-kurban-ve-digerleri/
